Category Archives: შიგნით indoor

შუქის ამრეკლი საშუალებები

შუქის არეკვლა

ნებისმიერი მებაღისთვის, რომელიც ეწევა კანაფის შიდა კულტივირებას, მნიშვნელოვანია ნათურების შუქის ენერგიის მაქსიმალურად ათვისება. მცენარესთან ახლომდებარე კედლების სათანადო ამრეკლი და ნათურის ამრეკლი „ქუდი/რეფლექტორი“ აირეკლავს ნათურიდან წამოსულ შუქს და გაუშვებს მას უკან მცენარისკენ ნაცვლად იმისა, რომ კედლებმა შთანთქონ მთელი შუქი.

Continue reading

რა მოხდება, თუ მცენარეს ზედმეტად დიდი ხნით დავტოვებთ ყვავილობის ფაზაში?

ჰერმაფროდიტი სატივა

ასეთ შემთხვევაში, ბუტკოები და ტრიქომები ფერს შეიცვლიან და გაყავისფრდებიან. THC კანაბინოიდები  დაიწეყბენ დეგრადირებას და CBD და  CBN-ად გარდაქმნას. ეს გამოიწვევს სატივას ეფექტების ჩახშობას და სედატიურ ინდიკად ჩამოყალიბებას. მცენარეში ამაღლდება ძილის მომგვრელი და მომადუნებელი ნივთიერებების რაოდენობა.

Continue reading

ჰაერის ცირკულაცია და გაწოვის სისტემები

ტყეში

გარეთ, ბუნებაში კანაბისს ძალიან უყვარს სუსტი ნიავი და სუფთა ჰაერი და ეს მას ოთახის პირობებშიც ესაჭიროება. აქ ჩვენ გვაქვს საშუალება ხელოვნურად ვმართოთ ჰაერის ცირკულაცია და გაწოვა. ამით კი შეგვიძლია, მცენარეს იდეალური, ბუნებრივთან მაქსიმალურად მიახლოებული პირობები შევუქმნათ დიდი და კარგი ხარისხის მოსავლის მისაღებად.

რატომ არის მნიშვნელოვანი სწორი ვენტილაცია და გაწოვის სისტემა: 

  • უფრო ჩქარი ზრდა, უფრო დიდი მოსავალი – მცენარეები შესაფერის გარემოში იზრდებიან უფრო ჩქარა და უფრო მეტ მოსავალს იძლევიან.
  • ტემპერატურა და ტენიანობა – გაწოვის სისტემა უზრუნველყოფს ცხელი და ტენიანი ჰაერის გარეთ გატანას და მისი სუფთა ჰაერით ჩანაცვლებას. გვეხმარება ტემპერატურისა და ტენიანობის დარეგულირებაში. ვენტილაცია კი უზრუნველყოფს ოთახში ჰაერის მუდმივ ცირკულაციას.
  • დაავადებებისა და მავნებლების თავიდან აცილება – ბევრ მავნებელსა და დაავადებას უყვარს დამდგარი, უმოძრაო ჰაერი, მაღალი ტენიანობა და სიცხე. ცივი და ახალი ჰაერი, რომელიც თქვენს მცენარეებს ზევიდან და ქვევიდან დაუბერავს ბევრ პრობლემას აგაცილებთ თავიდან.
  • უფრო ძლიერი ტოტები – მოძრავი ჰაერი და მუდმივად მოძრაობაში მყოფი ტოტები უფრო ძლიერდებიან.
  • გამოიყენეთ რამოდენიმე ვენტილიატორი/გამწოვი – ჰაერის ცირკულაცია ოთახში ისევე მნიშვნელოვანია, როგორც ძველი ჰაერის გამწოვი სისტემა. გაითვალისწინეთ, რომ თქვენ უნდა გქონდეთ როგორც ჰაერის გამტანი, ასევე შემომტანი და სუნის გამწმენდი სისტემები.
  • გამწოვი/სავენტილაციო სისტემა იაფია და არ მოითხოვს დიდ ძალისხმევას. რა თქმა უნდა, არსებობს უფრო რთული და ძვირი სისტემები, რომლებიც დანიშნულებისამებრ უნდა გამოიყენოთ.

ბუნებაში

რატომაა მნიშვნელოვანი ჰაერის ცირკულაცია?

როდესაც ჩვენ მარიხუანას ვზრდით ოთახის ან ყუთის პირობებში, საქმე გვაქვს დახურულ სივრცესთან, სადაც ბუნებრივად ჰაერი საერთოდ არ მოძრაობს. ამან შეიძლება წარმოქმნას გარკვეული პრობლემები გარეთ გაზრდისაგან განსხვავებით. გარეთ იდეალურ შემთხვევაში ქრის ნელი ნიავი, რომელიც მცენარეებს აწვდის სუფთა ჰაერს და აძლიერებს მის ტოტებს. ჰაერის ზომიერი ცირკულაცია მცენარეს ეხმარება გაიზარდოს უფრო ჩქარა და იცავს მას დაავადებებისა და მავნებლებისაგან.

ნაცარიობი

როდესაც ნიავი უბერავს და ამოძრავებს ფოთლებს, მას თან მიაქვს ის ზედმეტი ტენი, რომელიც ტრანსპირაციის განმავლობაში წარმოიშობა. ეს საშუალებას აძლევს მცენარეებს დალიონ მეტი წყალი და ამასთან, შეიწოვონ მეტი საკვები ნივთიერება ნიადაგიდან ფესვების დახმარებით. ფოთლებისაგან ზედმეტი ტენის მუდმივი წაღება ძალიან ეხმარება მცენარეებს თავი აარიდონ სიდამპლეს, ნაცარსა და ობს.

2 ძირი

ძალიან მნიშვნელოვანია რომ ნიავდებოდეს ნიადაგიც. ამ შემთხვევაში მისი ზედა ნაწილი მორწყვის შემდეგ მალე შრება და მცირდება რისკი წარმოიქმნას დაავადებები.

ტემპერატურისა და ტენიანობის კონტროლი

კარგი ვენტილაცია და გამწოვი სისტემა უზრუნველყოფს აორთქლებული წყლისა და სიცხის გაფანტვას. სწორად დამონტაჟებული სისტემა მცენარეს უბერავს ქვევითაც და ზევითაც. ამის შედეგად არ წარმოიქმნება ცხელი და ცივი ზონები, უმოძრაო ჰაერი და ტენწარმოქმნის კერები. გამწოვი სისტემა უზრუნველყოფს ოთახში არსებული ჰაერის მუდმივ ჩანაცვლებას. მცენარეები თავს გრძნობენ კარგად და იღებენ საჭირო რაოდენობის CO2-ს რაც ფოტოსინთეზის განუყრელი ნაწილია. მაღალი დონის მებაღეები ნაღშიროჟანგის ბალონებსაც კი დგამენ ოთახებში მაქსიმალური შედეგის მისაღებად.

სათბურში

ტოტების გაძლიერება

ზომიერი ნიავი მცენარის ტოტებს მუდმივ მოძრაობაში ამყოფებს. ამით ისინი ძლიერდებიან და სწორად იზრდებიან. თუ ჩვენ გვინდა, მივიღოთ უზარმაზარი ყვავილედებით დახუნძლული ტოტები, მაშინ მათ საკმარისი ძალა უნდა ჰქონდეთ მძიმე ყვავილედების საზიდად.

ვარჯი

HPS

ჰაერის ვენტილაცია და გაგრილება განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი ხდება თუ თქვენ იყენებთ ძლიერ ნათურებს. მაგალითად, მაღალი წნევის ნატრიუმის ნათურები – HPS როდესაც ჩართულია, 400-600 გრადუსამდე ხურდება. აუცილებელია მათი ცალკე გაგრილება. წინააღმდეგ შემთხვევაში შედეგი კატასტროფული იქნება.

მაღალი წნევის ნატრიუმის ნათურა

აუცილებელია, გავითვალისწინოთ, რომ ცივი ჰაერი უნდა შედიოდის ყუთის ქვედა ნაწილიდან, ხოლო გამოდიოდეს ზედა ნაწილიდან. ამისათვის შესაძლებელია, გამოვიყენოთ სპეციალური გამწოვები (რომლებიც აბანოებსა და ტუალეტებში ყენდება) დიდი ყუთების ან ოთახების შემთხვევაში. პატარა ყუთებსა და ქეისებში კი კომპიუტერის ჩვეულებრივი ქულერები გამოდგება, რომლებსაც დენის ადაპტორი სჭირდებათ. მთავარია, არ შეგეშალოთ, რომ ერთი უნდა უბერავდეს გარედან შიგნით, მეორე კი – შიგნიდან გარეთ.

ქულერი

ვენტილაციის და გაგრილების სისტემების შესახებ მომავალი სტატიებიდანაც შეიტყობთ. მანამდე კი გაითვალისწინეთ ის ნაკლოვანებები, რომლებიც შეიძლება ზოგიერთი თქვენგანისათვის ძალიან დიდ პრობლემად იქცეს:

  • სუნი – მარიხუანას ზოგიერთი ჯიში ისეთ სუნს გამოყოფს ყვავილობის პერიოდში, რომ იგი შეიძლება შესამჩნები იყოს არათუ მთელს სახლში, არამედ მთელს სადარბაზოშიც კი.

ქეისი

  • ხმაური – ეს არის ოთახისა და ყუთის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი ნაკლი. ჩვენ შეგვიძლია ნებისმიერ ადგილას მოვათავსოთ გასაზრდელი ყუთი ისე, რომ ვერავინ შეამჩნიოს. მაგრამ ქულერები და ვენტილიატორები გამოსცემენ ხმას (დაახლოებით ისეთს, როგორიც ჩართულ პერსონალურ კომპიუტერს აქვს ქულერების გამო). ნუ გამოგრჩებათ ეს ფაქტი მხედველობიდან.
  • დამატებითი გაყვანილობა – ქულერებს ესაჭიროებათ სპეციალური ადაპტორები, რომლებიც ყველგან იყიდება, მაგრამ ისინი მოითხოვენ დამატებით ადგილს დენის ჩასაერთებლებში და წარმოქმნიან რთულ ელექტროსისტემას. მათი პლიუსია ვენტილიატორის სიჩქარის რეგულირება დენის ინტენსივობის გაზრდისა და შემცირების ხარჯზე.

 

ადაპტორი

  • ტაიმერზე დამოკიდებულება – როგორც იცით, ყუთის ელექტროსისტემა უნდა აიწყოს ტაიმერზე დამოკიდებულებაში, რათა 12/12 და 18/6 დროები ავტომატურად რეგლურიდებოდეს. ვენტილაციას შეიძლება დასჭირდეს ცალკე ტაიმერი ან მეორე ავტონომიური სისტემა, რადგანაც დენის გამორთვის შემდეგაც საჭიროა ჰაერის ვენტილაცია და პასიური სისტემის შენარჩუნება(როდესაც მხოლოდ შიგნიდან გარეთ გამწოვი ვენტილატორი მუშაობს). ზაფხულის პირობებში კი, როდესაც სიცხეა, შეიძლება მთელი სისტემის მუდმივი მოქმედება იყოს საჭირო გაგრილების მიზნით.
  • ზედმეტი ქარი – ზედმეტი არაფერი ვარგა. თუ მცენარეებს ვენტილატორი ძალიან დიდი სიჩქარით უბერავს, ეს გამოიწვევს “ქარით დაწვას”. რაც გულისხმობს ფოთლების დაზიანებას და მათ “კლანჭებივით” მოხრას. ვიდეო

ზედმეტი ქარი 2

დიდი მნიშვნელობა აქვს ტენიანობის კონტროლს. ქვემოთ მოცემული ცხრილი დაგეხმარებათ მისი რეგულირების განსაზღვრაში.

ოპტიმალური ტენიანობა

ტენიანობა მარიხუანასთვის

 

შუქის სპექტრი და ნათურის ტიპები

ნათურა მარიხუანას გასაზრდელად

მცენარეებისთვის სინათლე ისეთივე მნიშვნელოვანია, როგორც წყალი, ჟანგბადი და სხვა საკვები ნივთიერებები. მცენარეს საჭირო შუქის ენერგიის მიღება შეუძლია არამარტო მზისგან, არამედ განათების ხელოვნური წყაროდანაც. სანამ უშუალოდ ნათურის ტიპებზე გადავალთ, განვიხილოთ მცენარის ზრდისთვის მნიშვნელოვანი შუქის სპექტრი.

მზე ნატურალურად ასხივებს შუქს, რომელიც მერყეობს წითლიდან ლურჯი ფერის სპექტრამდე. გაზაფხულის და ზაფხულის დროს უფრო ლურჯი  ფერის შუქის სპექტრი ეცემა დედამიწას, რადგანაც ამ პერიოში მზე პირდაპირ ზემოთ არის. ზაფხულის ბოლოსკენ და შემოდგომაზე მზე შედარებით დაბლა ჩამოდის, შესაბამისად სხივებიც მეტად დახრილად ეცემა და სპექტრიც უფრო სუსტი და მოწითალოა.

ლურჯი შუქი (ვეგეტაციური პერიოდისთვის) ზრდის კანაფის მცენარეს შედარებით დაბალს და განიერს, დიდი ჯანმრთელი ფოთლებით.

ყვითელი/წითელი შუქი (ყვავილობის პერიოდისთვის) ზრდის კანაფის მცენარეს შედარებით მაღალს და ხელს უწყობს ყვავილედის ჩამოყალიბებას.

მებაღეების უმრავლესობა თვლის, რომ მცენარის ხელოვნურ განათებაზე გაზრდის დროს, სიბნელის პერიოდის შეცვლასთან ერთად შუქის სპექტრიც უნდა შევცვალოთ ლურჯიდან მოწითალო ფერისკენ, რაც სიბნელის ციკლის გაზრდასთან ერთად, ყვავილობაზე გადასვლის სიგნალს მიაწვდის და დადებითად აისახება მოსავალზეც, რადგანაც ყვავილობის პერიოდში მას შუქის ეს სპექტრი უფრო სჭირდება.

აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ შუქის სპექტრი მნიშვნელოვანია, მაგრამ არა აუცილებელი. ყვავილობის ეტაპზე გადასასვლელად განათების პერიოდს (ყოველდღიური განათების გრაფიკის რეგულირებისთვის იყენებენ ავტომატურ ტაიმერებს) მეტი მნიშვნელობა აქვს ვიდრე შუქის სპექტრს. ანუ ნებისმიერი ტიპის გასაზრდელი შუქის გამოყენება შეიძლება ნებისმიერ პერიოდში თან ისე, რომ კარგი შედეგი მივიღოთ.

რა თქმა უნდა, უმჯობესია, თუ მცენარეს ვუზრუნველყოფთ შესაბამისი განათებით შესაბამის პერიოდში, ან გამოვიყენებთ სრული სპექტრის, ანუ ორივე პერიოდის განათების მიწოდებას ერთდროულად, მაგრამ თუ გვიწევს არჩევნის გაკეთება, ითვლება, რომ უკეთესია თავიდან ბოლომდე გაიზარდოს მოყვითალო/მოწითალო ფერის სპექტრზე, რადგან ის ნორმალურია ვეგეტაციური პერიოდისთვის და ამავე დროს საოცრად უწყობს ხელს ყვავილედების ჩამოყალიბებას და გაზრდას ყვავილობის პერიოდშიც.

რა სხვაობაა ხილვად შუქსა და სპეციალურად მცენარის გასაზრდელად განკუთვნილ შუქს შორის?

მაშინ, როდესაც მზე არის საუკეთესო “გასაზრდელი შუქი”, მხოლოდ მზისგან წამოსულ შუქის ნაწილს იყენებს მცენარე ფოტოსინთეზისთვის. ფოტოსინთეტიკურად აქტიური რადიაცია (PAR) შეიცავს ტალღის სიგრძეს 400 და 700 ნანომეტრს შორის და ხვდება ე.წ. ხილვადი შუქის (380-770nm) ფარგლებში.

სრული ხილვადი სპექტრი ადამიანების მიერ აღიქმება როგორც თეთრი შუქი, მაგრამ პრიზმის დახმარებით ჩვენ ვხედავთ, რომ “თეთრი” შუქი სინამდვილეში იყოფა ფერების სპექტრად იისფერად, ლურჯად, მწვანედ, ყვითელად, სტაფილოსფერ და წითლად. მცენარეები ქლოროფილის საშუალებით იყენებენ სპექტრს ლურჯიდან წითლამდე, როგორც ენერგიის წყაროს ფოტოსინთეზისთვის. ქლოროფილი არის მცენარეებში მწვანე ფოტოსინთეზის პიგმენტი, რომელიც შუქიდან ენერგიის შთანთქმის საშუალებას იძლევა. გრაფიკზე შეგიძლიათ დეტალურად ნახოთ შუქის სპექტრის რომელ ადგილებშია მცენარის ზრდის ყველაზე მეტი აქტივობა.

მცენარეში ქლოროფილის აქტიურობა შუქის სპექტრთან მიმართებაში

კანაფის გასაზრდელი განათების შერჩევა ნამდვილად არ არის ერთადერთი ფაქტორი, რომელიც გავლენას ახდენს წარმატებულ ზრდასა და მოსავალზე. მაგრამ როდესაც ყველა დანარჩენი ფაქტორი არის თანაბარი, კანაფის გაზრდაში არსებობს ზოგადი წესი: მეტი შუქი უდრის მეტ მოსავალს.

ასევე გასათვალისწინებელია, რომ ზედმეტი განათებითა და ნათურის სიახლოვით შესაძლებელია დავწვათ, ან დავაზიანოთ მცენარე. ნათურის სიმაღლის ყოველ დარეგულირებაზე გააკეთეთ სიმხურვალის შემოწმება მარტივი მეთოდით: გააჩერეთ ხელი მცენარის ზედა ნაწილის დონეზე, ხელის გულით ქვევით, 10 წამის განმავლობაში. თუ ტემპერატურა თქვენი ხელისთვის ზედმეტია, მცენარისთვისაც ცხელი იქნება და უნდა გაზარდოთ ნათურასა და მცენარეს შორის დისტანცია, ან სხვა გზით გააკონტროლოთ სიმხურვალე, რათა მცენარემ არ მიიღოს სითბური სტრესი, ან არ დაიწვას.

კანაფი სინათლის მოთხოვნით განსხვავდება სახლის ჩვეულებრივი მცენარეებისგან. როგორც წესი, მისი სიცოცხლის სრული ციკლი, დათესვიდან მოსავალის აღებამდე, მაქსიმუმ, სულ რაღაც, 1 წელია. მას სჭირდება სინათლის უზარმაზარი რაოდენობით მიღება საკმარისი ენერგიის აკუმულირებისათვის, რათა გაიზარდოს დიდი და ყვავილედების ფორმირებაც შეძლოს.

შუქის ინტენსივობის პროცენტულობა

ხელოვნური განათების წყაროს ახასიათებს შუქის შებრუნებული კვადრატების კანონი. რაიმე მნათობიდან წამოსული სინათლის ინტენსივობა უკუპროპორციულია ამ ობიექტამდე მანძილის კვადრატისა. ნათურის ნათება განსხვავდება მზის სინათლისგან. მზე იმდენად შორს არის, რომ ეს კანონი სხვაობას არ იძლევა – თქვენი მცენარე მიიღებს იგივე რაოდენობის შუქს მიუხედავად იმისა მიწასთან არის ახლოს თუ 3 მეტრზეა აწეული. ნათურით განათების შემთხვევაში, რაც უფრო შორს არის მცენარე ნათურისაგან, მით ნაკლებ შუქს იღებს. ამიტომ არის მნიშვნელოვანი იმის დადგენა, თუ რა მანძილზე უნდა იყოს ნათურა მცენარისგან დაშორებული, იმის გათვალისწინებით, თუ რა ტიპის ნათურას იყენებთ.

თქვენ დაგჭირდებათ სპეციალური ტიპის ნათურები, რათა გაზარდოთ კანაბისი, თუმცა ზოგიერთი ჩვეულებრივი ტიპის განათებაც გამოგადგებათ.

აუცილებლად გაითვალისწინეთ: ჩვეულებრივი ვარვარის ნათურები არ ვარგა კანაფის გასაზრდელად!

ვარვარა ნათურა მცენარის გასაზრდელად არ ვარგა

High Intensity Discharge (HID) Lights/მაღალი ინტენსივობის აირგანმუხტვადი ნათურები

კანაფის გასაზრდელად HID ნათურების ტიპი არის ყველაზე გავრცელებული. HID ტიპში შედიან მეტალოჰალოგენური MH (Metal Halide) და ნატრიუმის მაღალი წნევის HPS (High Pressure Sodium) ნათურები. ეს ნათურები არის მძლავრი და დადასტურებულია, რომ უზრუნველყოფს დიდ მოსავალს. მაგრამ ისინი ძალიან ცხელდება და დიდ ნათურებთან ერთად მოგიწევთ გამწოვი და გამაგრილებელი სისტემების დაყენება, რათა ეფექტურად გააგრილოს ნათურა და გაიწოვოს გარეთ ზედმეტი სითბო. ზოგიერთი მებაღე მათ ზამთარში ოთახისა და ყუთის გასათბობადაც კი იყენებს.

HPS ნათურები მისი ეფექტურობის გამო ძირითადად, გამოიყენება ქუჩის, ღირსშესანიშნაობების/ძეგლებისა და სტადიონების განათებაზე. MH და HPS ნათურებს ახასიათებს მცენარეების გასაზრდელად იდეალური შუქის სპექტრი, რომელიც ასევე მზის ნათებასთან ძალიან ახლოს არის. MH ნათურები ანათებენ მოლურჯო ფრად, ამიტომ მათ იყენებენ ვეგეტაციის პერიოდისთვის, HPS ნათურები კი მოყვითალო/მოწითალო ფრად და ამიტომ ყვავილობის პერიოდში. ითვლება, რომ ამ ნათურების კომბინაცია კანაფის გასაზრდელად არის იდეალური.

ნატრიუმის მაღალი წნევის

დადებითი

  • შენობაში დიდი რაოდენობით მცენარის გაზრდა
  • საკმაოდ ეფექტური, წარმოებული შუქი/დახარჯული ელექტროენერგიის გათვალისწინებით
  • სხვა ტიპის ნათურებთან შედარებით ყველაზე კაშკაშა ნათება
  • უზრუნველყოფს იმაზე დიდ მოსავალს ვიდრე სხვა ტიპის ნათურები
  • შენობაში კანაფის გაზრდის ოქროს სტანდარტი – ყველაზე გამოცდილი და შემოწმებული გასაზრდელი ნათურები, გამოიყენებოდა ათწლეულების განმავლობაში

უარყოფითი

  • ამ ნათურების პირდაპირ ელექტრო ბუდეში შეერთება შეუძლებელია. მათ სჭირდებათ სპეციალური სახურავი (რეფლექტორი) და დროსელი/ბალასტი (ზოგ შემთხვევაში იყიდება კომპლექტი ერთად)
  • ძირითადად დიდ HID/HPS ნათურებს სჭირდებათ ავტონომიური გამწოვი სისტემა სიცხის გარეთ გასატანად. ისინი 400°C+ ხურდება.
  • შესაძლებელია დაჯდეს ძვირი, როგორც მთლიანი სისტემა ასევე მისი ელექტროენერგიის დანახარჯი

cxrilebi

 

Fluorescent Lights/ფლუორესცენტული ნათურები

ამ ტიპის ნათურები გავრცელებულია როგორც გრძივი მილის, ასევე ცირკულარული ფორმის, ან კომპაქტური ნათურების სახით. მაღალი ენერგოეფექტურობის და ხანგრძლივი მოხმარების ვადის გამო, მათ ეკო-ნათურებს ვუწოდებთ.

ფლუროსცენტული ნათურები

ხშირად მებაღეები ეკო-ნათურებს იყენებენ, როგორც დამხმარე განათებას ან მხოლოდ ახალი აღმოცენებული მცენარეებისა და კლონებისთვის. საუკეთესო ვარიანტია პატარა ფართობისთვის და 1-2 შედარებით პატარა ძირის გასაზრდელად. ასევე იდეალური ვარიანტია ვისაც არ აქვს ბევრი ფული ან უბრალოდ უნდა, რომ სცადოს გაზრდა დიდი დანახარჯის გარეშე.

ეკო-ნათურის შუქი ვრცელდება შედარებით მოკლე მანძილზე, ამიტომ მუდმივად საჭიროა მათი სიმაღლის რეგულირება, რათა მცენარემ ზრდის ყველა ფაზაში მაქსიმალური ენერგია მიიღოს. ცნობისთვის, ისინი ძალიანაც არ ცხელდებიან და ჩვეულებრივ, მუდმივად შეგვიძლია ვამყოფოთ 2-10 სმ-ის მანძილზე მცენარის თავიდან ისე, რომ არ ვინერვიულოთ კანაფის ფოთლების და ყვავილედების დაწვაზე. სწორედ ამის გამო, ხშირ შემთხვევაში, გამწოვის ან გაგრილების სხვა სისტემის დაყენებაც არ ხდება საჭირო.

მცენარეებისათვის რეკომენდებულია, გამოიყენოთ კომპაქტური ფლუორესცენტული ნათურები CFL (Compact Fluorescent Light). ამ ტიპის ნათურები ძალიან გავრცელებულია და შესაძლოა სურსათის მაღაზიაშიც კი შეგვხვდეს. რაც მთავარია, ეს ნათურები ძალიან კომპაქტურია, ფუძეში ინტეგრირებული ელექტრონული დროსელით/ბალასტით და ერთდება პირდაპირ დენში, სტანდარტული ნათურის ბუდის გავლით, დამატებითი მოწყობილობების გარეშე.

დასაწყისისთვის, ერთ მცენარეზე დაგჭირდებათ ორი, ან სამი მინიმუმ 42 ვატიანი CFL ნათურა. როდესაც თქვენი მცენარე დაიწყებს ყვავილობას, სავარაუდოდ, დაგჭირდებათ კიდევ რამოდენიმე ნათურის დამატება, რათა დაჩრდილული ადგილები გაანათოთ. საჭიროებისამებრ, თქვენ შეგიძლიათ, გამოიყენოთ ნაკლები, ან მეტი სიმძლავრისა და რაოდენობის ნათურა. ზოგიერთი დიდი CFL ნათურა (განსაკუთრებით ის რომელიც 80 ვატზე მეტია) საგრძნობლად ცხელდება და ასევე, მისი მკვებავი შუქის კონცენტრირება მცენარეზე, (რომელიც საშუალოდ 25 სანტიმეტრზე შორს არ ვრცელდება) შედარებით რთულია.

როდესაც ფიქრობთ, თუ რამდენი ნათურა დაგჭირდებათ, გახსოვდეთ, რომ მთავარი მიზანი არის ის, რომ მცენარეს შუქი ყველა მხრიდან მიეწოდოს. თუ ხედავთ დაჩრდილულ ადგილებს, ეს იმას ნიშნავს, რომ ნათურის დამატება დაგჭირდებათ. ამ ფაქტორებიდან გამომდინარე, ყოველთვის უმჯობესია გამოიყენოთ ბევრი მცირე ვატიანი ნათურა ვიდრე ცოტა და მძლავრი. მაგალითად 5 ცალი 40 ვატიანი CFL ნათურა (ჯამში 200 ვატი) რომელიც განლაგებულია მცენარის გარშემო ყველა მხრიდან, ბევრად ეფექტურია ვიდრე 1 ცალი 200 ვატიანი.

cfl_marijuana

როდესაც ჯამში 250 ვატის (ან მეტი) CFL ნათურები აქვთ, უმრავლესობას ურჩევნია გადავიდეს უფრო ეფექტურ განათებაზე, ვიდრე დაამატოს CFL ნათურები. ამ შემთხვევაში, ერთადერთი მიზეზი CFL ნათურების დატოვებისა არის ის ფაქტი, რომ თქვენი ფართი არის არასაკმარისი და ფიზიკურადაა შეუძლებელი ნათურების მცენარისგან უფრო დიდი დაშორებით განთავსება, რასაც მძლავრი და ეფექტური ნათურები ითხოვენ.

მაგალითად გაქვთ 250 ვატიანი CFL ნათურა, თქვენი მოსავალი საგრძნობლად გაიზრდება თუ ჩაანაცვლებთ 250 ვატიანი HPS ნათურით. სიმხურვალის გამოყოფაც ამ სიმძლავრეზე დაახლოებით იგივე იქნება. თუ ბევრი, ან ძალიან დიდი მცენარეების გაზრდას აპირებთ უმჯობესია გამოიყენოთ MH/HPS ნათურების კომბინაცია.

geocanabis 60w 6500k

CFL ნათურების შუქის სპექტრის შერჩევისას ოპტიმალურია გამოიყენოთ „დღის შუქის“ მარკირებული როგორც „Daylight” (6500K) ვეგეტაციური პერიოდისთვის და „თბილი თეთრი“ მარკირებული როგორც „Warm/Soft White” (2700K) ყვავილობის პერიოდისთვის. ამავე დროს, როგორც თავიდან ავღნიშნეთ, შესაბამისი ფერის, შესაბამის პერიოდში გამოყენება არ არის იმდენად მნიშვნელოვანი, როგორც ვთქვათ, ნათურის სიმძლავრე. მაგალითად ყვავილობისთვის 2 ცალი 150 ვატიანი 6500K ნათურა უკეთეს შედეგს მოგვცემს, ვიდრე 2 ცალი 100 ვატიანი 2700K.

დადებითი

  • იაფი, მარტივი დაყენება და შენახვა – საუკეთესო ვარიანტი საცდელად ან თუ პატარა სასტარტო ბიუჯეტი გაქვთ
  • დაბალი სიმხურვალე, იდეალური განათება ფარული, პატარა, ან მიკრო მასშტაბის ზრდისთვის
  • 75%-ით ნაკლები ენერგოდანახარჯი, ძლებს 10-ჯერ დიდხანს ვიდრე ჩვეულებრივი ნათურა,
  • შეესაბამება ძალიან მცირე გასაზრდელ სივრცეს (პატარა სათავსო/კარადა, კომპიუტერის კეისი, ვედრო ე.წ. „Space Bucket“)
  • მომავალში, თუ გადახვალთ სხვა ტიპის განათებაზე, ეს ნათურები ისევ გამოგადგებათ როგორც დამხმარე, კლონებისთვის ან მცირე მცენარეებისთვის ვეგეტაციურ პერიოდში

უარყოფითი

  • ერთ-ერთი ყველაზე ნაკლებად ეფექტური განათების ტიპი გასაზრდელად (წარმოებული შუქი/დახარჯული ელექტროენერგიის გათვალისწინებით)
  • შესაძლებელია მხოლოდ საშუალო და მცირე ზომის მცენარეების გაზრდა (არ არის განკუთვნილი დიდი მასშტაბის ზრდისთვის)
  • შედეგად მიიღება შედარებით მცირე რაოდენობის მოსავალი, ვიდრე სხვა ტიპის განათების გამოყენებით
  • სიმაღლის რეგულირება შეიძლება იყოს რთული/პრობლემური (ამ ტიპის ნათურები საჭიროა მუდამ ახლო მანძილზე ვამყოფოთ მცენარეებთან, ზრდის ყველა ეტაპზე)
  • ექსპლუატაციის მცირე ვადა (ხანგრძლივი ექსპლუატაციის შემდეგ მისი ნათების ინტენსივობა კლებულობს, თუ არ გინდათ, რომ ყოველ ციკლზე მათი შეცვლა დაგჭირდეთ, უნდა იყიდოთ ხარისხიანი ნათურები)

Light-Emitting Diode (LED) Lights/შუქდიოდის ნათურები

ლედ განათება

მომავლის განათება. ყველაზე ეკონომიური ნათურები, სიცოცხლის ყველაზე დიდი ხანგრძლივობით. აქვს ნათების „ტემპერატურის“ დიდი გრადაცია. მათი ნაკლი ძალიან დიდი ფასი იყო. თუმცა, ბოლო წლებია, მკაფიოდ იგრძნობა ფასის კლების ტენდენცია. გამძლეობისა და დაბალი ხარჯის გამო, უფრო და უფრო დიდი პოპულარობით სარგებლობს.

ისინი გავრცელებულია, როგორც კომპაქტური ნათურები, ასევე მოზრდილი თეფშის ფორმის და ოთხკუთხედი პანელები შიგნით ჩამონტაჟებული პატარა შუქდიოდის მასივებით. მწარმოებლების უმრავლესობა მცენარეების გასაზრდელად LED ნათურებსა და პანელებში აკეთებს სხვადასხვა ტიპის/ფერის სპეციალურად შერჩეული შუქდიოდების ინტეგრაციას, იმისათვის, რომ მცენარემ მიიღოს საჭირო შუქის სრული სპექტრი (შუქდიოდების ფერის სპექტრი აღინიშნება ნანომეტრებში). ეს იძლევა საშუალებას თავიდან ბოლომდე გავზარდოთ მცენარე ერთი ტიპის განათების გამოყენებით.

LED ნათურები კანაბისის გაზრდის კულტურაში შედარებით ახალი ხილია და მათ არც თუ ისე კარგი რეპუტაცია აქვთ. ზოგი იძახის რომ კარგი შედეგი მიიღო, ზოგიც პირიქით ამბობს, რომ საერთოდ არ ივარგა. სიმართლე კი ის არის, რომ ეს ყველაფერი დამოკიდებულია მწარმოებლის კეთილსინდისიერებაზე, ცოდნასა და კონკრეტულ მოდელზე.

მომრავლებულია მცენარის გაზრდისთვის უვარგისი LED ნათურები, რომლებიც რეკლამდება ზუსტად ამ მიზნით, ამიტომ უმჯობესია კარგად შევისწავლოთ ესა თუ ის მოდელი და ხალხის გამოხმაურებასაც მივაქციოთ ყურადღება. თუ გაზრდით უხარისხო ლედ ნათურით, თქვენ მცენარეზე აისახება სხვადასხვა ტიპის ნაკლებობებით, ლაქებით, ფოთლების დაშლით და სხვა უცნაური პრობლემებით. ამიტომ არის მნიშვნელოვანი, შევიძინოთ სანდო ბრენდის LED ნათურა, იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ის უსახელო კომპანიის ლედ ნათურასთან შედარებით ძვირი ღირს. თუმცა ზოგ შემთხვევაში LED განათებით გაზრდას ახასიათებს ფოთლების გაუფერულება, განსაკუთრებით ყვავილობის პერიოდში, ეს ნორმალური მოვლენაა და თუ საკვები ნივთიერებები ნორმაშია და ფოთლებიც არ ცვივა, მაშინ საშიში არაფერია.

არც ისე დიდი ხნით წინ, ლედ ნათურები კანაფის გაზრდისთვის იყიდებოდა როგორც პანელები რამოდენიმე 1 ვატიანი შუქდიოდით. ამიტომ თუ ვთქვათ 90 ვატიან LED ნათურას ყიდულობდით, მას უნდა ჰქონოდა 90 ცალი 1 ვატიანი შუქდიოდი. დღეს მეტად გავრცელებულია LED ნათურები 3 და 5 ვატიანი შუქდიოდის მასივებით. გასათვალისწინებელია ასევე ის ფაქტიც, რომ LED ნათურისაგან რეალური გამომავალი სიმძლავრე ფაქტიურად აღნიშნულის 2/3-ს შეადგენს, ანუ 3 ვატიანი შუქდიოდი რეალურად მოიხმარს 2 ვატს. 3 და 5 ვატიან შუქდიოდებს ახასიათებთ მეტად ღრმა შეღწევადობა ვიდრე 1 ვატიანებს. LED ნათურები 3 ვატიანი ჩიპსეტებით საუკეთესო შედეგს იძლევა და ამიტომ, სწორედ მათი გამოყენებაა რეკომენდირებული.

LED

შუქდიოდებიდან მცენარისთვის საჭირო მკვებავი ენერგია ვრცელდება გაცილებით დიდ მანძილზე ვიდრე CFL ნათურების შემთხვევაში და შესაბამისად, არ გვიწევს სიმაღლის ხშირი რეგულირება. სხვადასხვა LED ნათურები, სიმძლავრის და ტიპის მიხედვით, მცენარისგან სხვადასხვა მანძილზე უნდა დაყენდეს და თუ მითითებული არ არის, სასურველია ამის წინასწარი დაზუსტება მწარმოებელთან.

LED ნათურები პოპულარული არჩევანია მათთვის, ვინც განახლებას აპირებს და CFL ნათურებიდან გადადის უკეთესზე. თუმცა, მნიშვნელოვანია, გავიაზროთ, რომ კარგი LED ნათურები ძვირი ღირს! ასევე ისიც, რომ 400 ვატის LED ნათურა არ მოგვცემს უფრო მეტ მოსავალს ვიდრე 400 ვატის HPS ნათურა, არ აქვს მნიშვნელობა თუ რას ამტკიცებს მწარმოებელი ექვივალენტობაზე.

დადებითი

  • საუკეთესო ხარისხის ყვავილედების წარმოება. მივიღებთ მეტი THC-ს, მეტ ფისს, მეტ ბრწყინვალე ტრიქომსა და ტერპენოიდს, ბევრად უკეთეს გემოსა და არომატს.
  • მსოფლიოში ყველაზე მეტად ეფექტური განათების ტიპი გასაზრდელად (წარმოებული შუქი/დახარჯული ელექტროენერგიის გათვალისწინებით)
  • ძირითადად LED განათების სისტემებს აქვთ ინტეგრირებული ვენტილიატორები გასაგრილებლად და მცენარისკენ მიმავალი სიმხურვალის გასაფანტად.
  • LED ნათურები ჩვეულებრივ ერთდება პირდაპირ დენში და არ სჭირდება ცალკე დროსელი/ბალასტი ან რაიმე განსაკუთრებული ბუდე

უარყოფითი

  • მაღალი საწყისი ფასი
  • ნაკლები მოსავალი HPS განათების შედეგთან შედარებით
  • LED ნათურები, როგორც ყველა განათების ტიპი, წარმოქმნის სიმხურვალეს. ძალიან დიდი LED სისტემების დაყენებისას თქვენ დაგჭირდებათ ცხელი ჰაერის ფართიდან გარეთ განიავება, მაშინაც კი, თუ მას აქვს ინტეგრირებული ვენტილიატორები.
  • უხარისხო LED ნათურამ შესაძლებელია გამოიწვიოს გათეთრება, ფოთლების გამოშრობა, ლაქები და სხვა პრობლემები.
  • ეს ასევე შეიძლება მოხდეს თუ განათება ზედმეტად ახლოს იქნება მცენარესთან, ამიტომ აუცილებლად უნდა გაარკვიოთ, რომელ LED ნათურას რა დაშორება სჭირდება!
  • ასევე აუცილებლად შეიძინეთ LED ნათურები სანდო წყაროდან, ვისაც დატესტილი ექნება თავიანთი პროდუქტი რეალური კანაფის მცენარეზე!

ლედ განათება

პერლიტი, ტორფი, მინერალური ბამბა და სხვა ჩასათესი საშუალებები

პერლიტი და ვერმიკულიტი

როდესაც ჩასათეს საშუალებებზე ვფიქრობთ, ყურადღება მაქსიმალურად უნდა გავამახვილოთ და საუკეთესო ნარევი შევადგინოთ. მხოლოდ მიწის გამოყენება ნამდვილად ვერ მოგვცემს სასურველ შედეგებს. ამის მიზეზი არის ის, რომ ჩვენ გვინდა მივიღოთ მაქსიმალურად დიდი მოსავლი შესაძლებელად მცირე ბიუჯეტსა და ვადებში, თორემ პირდაპირ მიწაში ჩარგული მეცენარეც კი გაიზრდება და დამწიფდება. ძირითადად, საქამე ეხება ოთახში, ქოთნებში გაზრდილ მცენარეებს. ჯერ გავეცნოთ იმ საშუალებებს, რომლებიც საქართველში შეგვიძლია შევიძინოთ.

პერლიტი

პერლიტი – ვულკანური წარმოშობის მინერალია, რომელიც ძალიან კარგი და აუცილებელი საშუალებაა ნარევში შესარევად. მას გააჩნია წყლის შთანთქმისა და დაკავების უნარი – იწოვს თავისი მასის 400%-ამდე წყალს. აფხვიერებს ნიადაგს, ხელს უწყოს აერაციას. მცენარე ჟანგბადის 98% სწორედ ფესვების საშუალებით იღებს, ჩახუთული ფესვები კი მცენარეს ზრდასა და განვითარებაში ვერაფრით ეხმარება. ასე რომ პერლიტი ნომერ პირველი საშუალებაა ნიადაგში შესარევად.

ვერმიკულიტი

ვერმიკულიტი – ასევე მინერალური წარმოშობის საშუალებაა, რომელიც შეგვიძლია, შევურიოთ ნიადაგს. ის ამსუბუქებს მას, როდესაც ნიადაგი ზედმეტ თიხას შეიცავს, ასევე აუმჯობესებს მის ჰაეროვან და წყლოვან თვისებებს. პერლიტის მსგავსად ისიც გამოიყენება ჰიდროპონიკულ სისტემებში, როგორც ფესვების დამჭერი საშუალება. მე პირადად,  საქართველოში ნამდვილად არ მინხავს რომ იყიდებოდეს, მაგრამ იმედი დავიტოვოთ, რომ მალე შემოიტანენ.

ბიოჰუმუსი

ბიოჰუმუსი – არის გადამწვარი ნაკელი, რომელიც ჭიაყელების მიერ არის გადამუშავებული. მცენარე მას პრაქტიკულად 100%-ით ითვისებს, არ სჭირდება გადაწვის პერიოდი და შეიცავს უამრავ სასარგებლო ნივთიერებასა და მიკროელემენტს. მოკლედ, მაგარი რამეა და საქართველოშიც იწარმოება, უბრალოდ ცოტა ძვირი ღირს, მაგრამ აუცილებლად უნდა გამოვიყენოთ.

მინერალური ბამბის კუბები

მინერალური ბამბის კუბები – N1 საშუალება კლონების გადასარგველად და ჰიდროპონიკული საშუალებებისათვის. მას ბამბასთან არანაირი კავშირი არ აქვს. არის თერმულად და ქიმიურად დამუშავებული მინერალების შედეგი, რომელიც თავისის ტექსტურით ძალიან ჰგავს ბამბას. სამწუხაროდ, საქართველოში არ იყიდება, მაგრამ ძალიან იაფი ღირს ამაზონზე და შესაძლებელია გამოწერა.

ტორფის ხავსი

ტორფის ხავსი – როგორც იქნა, შემოვიდა ქართულ ბაზარზე, კერმაზიტის მსგავსად, აქაც მოიპოვება, მაგრამ არავინ აწარმოებს. ეს არის ჭაობის გამშრალი  ხავსი, რომელიც გამოიყენება ნიადაგში. იკავებს დიდი რაოდენობის წყალსა და სასუქებს. არაჩვეულებრივი საშუალებაა ზედმეტად ფხვიერ მიწაში შესატანად და მისი სტრუქტურის გასაუმჯობესებლად. მისი დეკომპოზიციის დროს გამოიყოფა CO2  რაც მცენარის საკვები ელემენტების ტოლფასია.

კერამზიტი

კერამზიტი – მას ხშირად დაინახავთ იუთუბზე ჰიდროპონიკულ სისტემებში. ეს არის ე.წ. გაფართოებული თიხა, რომელიც მისი თერმული დამუშავების შედეგად მიიღება. ჩვეულებრივ, მას აფენენ ქოთნების ძირში დრენაჟის გასაუმჯობესებლად. მისი შეძენა საქართველოშიცაა შესაძლებელი, მაგრამ როგორც მახსოვს ძალიან ძვირი ღირდა, რადგანაც იმპორტირებული იყო და რატომღაც ჩვენთან არ იწარმოება.

როგორ მოვამზადოთ ნიადაგი დასათესად?

ზემოთ ჩამოთვლილი საშუალებების უმრავლესობა დიდუბის მეტროს მიმდებარე ტერიტორიაზე და ყვავილების დიდ მაღაზიებში შეგვიძლია შევიძინოთ როგორც ტომრებით, ასევე კილოობითაც მცირე რაოდენობით. ასევე იყიდება დასათესად ვარგისი გაწმენდილი და დაფასოებული ნიადაგი. იყიდება უკვე გამზადებული ნარევებიც.

როდესაც მცენარის ქოთანში გაზრდას ვაპირებთ, აუცილებელია სწორად შევარჩიოთ ნიადაგი და კარგი ნარევი გავაკეთოთ. რაიმე კონკრეტული ფორმულა ნამდვილად არ არსებობს. ორი აუცილებელი ინგრედიენტი, რომლებსაც ვერ ამოვიღებთ არის თავად ნიადაგი და პერლიტი. მათი შეფარდება შესაძლებელია 1/1 ანუ 1 ნაწილი ნიადაგი და 1 ნაწილი პერლიტი. ეს ძალიან მსუბუქ ნარევს მოგვცემს. თუ გვინდა, რომ კარგი ნარევი გამოვიდეს, აუცილებლად უნდა დავამატოთ ბიოჰუმუსი. ასევე საურველია ტორფის ხავსის გამოყენებაც.

ნარევის პროპორციულობა შესაძლებელია იყოს შემდეგი, 1 ნაწილი მიწა, 1 ნაწილი პერლიტი, 0.5 ნაწილი ბიოჰუმუსი და 0.5 ნაწილი ტორფი. ამ პროპორციების შედგენა თქვენ თითონაც შეგიძლიათ, მთავარია არაფერი არ მიაკლდეს. კერამზიტით იფარება ქოთნის ძირი, მაგრამ მის ნაცვლად უბრალო ხრეშის გამოყენებაც შეგვიძლია. ისევე როგორც უბრალო სილის გამოყენება ზედმეტი თიხიანობის დროს.

რაც შეეხება ბუნებაში დათესვას, ეს უკვე დამოკიდებულია ნიადაგის ტიპზე. მაგრამ პერლიტის შეტანა ყველა შემთხვევაში ძალიან კარგ შედეგს მოგვცემს. აღმოსავლეთ საქთველოში ასევე კარგი იქნება ტორფის ხავსის შეტანა. ეს დაგვეხმარება ნიადაგში ნესტის შენარჩუნებასა და მორწყვის ინტენსივობის შემცირებაში.

რაც მთავარია, უნდა გავითვალისწინოთ, რომ რაც უფრო კარგად და ღრმად გავუფხვიერებთ ნიადაგს მცენარეს, მით უფრო დიდი და ჯანმრთელი გაიზრდება ის.